Bunkernummer |
|
Oud Bunkernummer |
|
Lokatie |
|
Toegankelijkheid |
|
Aantal kamers |
|
Aantal schietgaten |
|
Type geschut |
|
Bijhorende vuurrichting |
|
Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- Een ruw stenen uiterlijk van het camouflagetype Tyrools gebocheld (Tyrolien Mamelonné).
- Origineel waarschijnlijk geverfd in de boskleuren gebruikt op Betsberg. De grondverf was allicht lichtgroen. Hierop waren allicht matgroene en bruine kleurvlekken aangebracht.
- Zit grotendeels onder de grond en heeft altijd zo gezeten. Het is namelijk een klein commandobunkertje zonder schietgaten.
- Het toegangssas was een combinatie van een verticale trap van 1.50 meter en nog enkele betonnen traptreden aan de binnenzijde van de bunker.
- Bovenaan was deze kuil nog eens bijkomend afgesloten met een combinatie van stalen liggers en betonnen dallen. Het dichtst boven de verticale trap lag een metalen verwijderbaar of mogelijks scharnierend rooster van 0.80m x 0.90m. (Voorlopig heb ik hier geen detail van).
- Deze laatste waren nog eens met een bijkomend slot afgesloten om de bunker niet zonder toelating te kunnen betreden.
- In de toegangssas was een sterfput voorzien.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) en ook deze kleine commandobunkers, was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- Merkwaardig genoeg was in dit geval het ene aanwezige commandokamertje grotendeels uitgewerkt als een standaard mitrailleurkamer. Volgende zaken waren aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- Voor de bouw diende toch wel wat struikgewas gerooid te worden. Dit diende tot een minimum beperkt om nadien de bunker niet te fel te laten opvallen in het bos.
- Globaal werd het bunkertje zoveel mogelijk in het terrein ingewerkt om het zeker niet te accentueren of te laten opvallen in het landschap.
- Structuur.
- De bunker bevat slechts één kamer en een toegangssas.
- Hij heeft geen schietgaten.
- Opmerkingen.
- Het is een commandobunkertje op de linker kant van Betsberg. Hij zit kort achter Be5 (95 m) en Be6 (70 m). Dit bunkertje was het centrale commandocentrum van het weerstandsnest op Betsberg op de voorlijn.
- Het is het enige bunkertje van dit type op de ganse gordel.
- Deze bunker maakte deel uit van een grote onteigening voor de bouw van een ganse reeks bunkers op de terreinen heden gekend als Betsbergebos. Deze akte omvatte al de volgende bunkers:Be3, Be4, Be5, Be6, Be7, Be8, Be9, Be10, Be11, Be14 en Be15 (enkel erfdienstbaarheden), Be16, Be17 (deels), Be18 (enige bunker uit deze akte gelegen op grondgebied Moortsele en niet Oosterzele), Be19 (enkel beperkte permanente erfdienstbaarheid), Be20 en Be21.
- De akte werd opgemaakt aan de familie Hye-Hoys, woonachtig te Gent.
- Voor het gedeelte Be4 werd een perceel bos onteigend van 1 are 99 ca van het grondgebied Oosterzele, sectie C, kadastrale perceel 105E. Deze onteigende gedeeltes van de grotere originele vernoemde percelen, kregen achteraf geen aparte perceelnummers of indexen toegekend.
- Daarnaast werd er bijkomend een zeer grote tijdelijke en permanente erfdienstbaarheid voor deze bunker voorzien die het commandocentrum moest zijn van de voorlijn van Weerstandsnest Betsberg. Als tijdelijke erfdienstbaarheid diende een strook van 5 meter breed te worden voorzien gedurende een periode van 8 maand na het tekenen van de akte. Deze periode en tijdelijke erfdienstbaarheid waren noodzakelijk voor de bouw van de bunker(s). Deze erfdienstbaarheden liepen vanaf de hoeve naast de Geraardsbergsesteenweg (heden ook verstopt achter een haag van het domein dat heden eigendom is van Dokter Van de Velde) over de percelen 43f, 43d en 42. Deze 3 percelen worden niet genoemd als erfdienstbaarheden voor Be4 maar waren wel nodig om het respectievelijke terrein te kunnen bereiken. Ze zullen later nog worden vermeld bij andere bunkers op hetzelfde terrein van Betsberg en zo de erfdienstbaarheid tot de steenweg vervolledigen. Via de drie genoemde percelen (heden vaste wegels op de weilanden voor Betsbergebos) kom je op het centrale kruispunt midden in de weilanden. Vervolgens gingen de erfdienstbaarheden verder in westelijke richting (perceel 100) tot ongeveer de achterkant van de huidige brede weg naar de parking van het Rusthuis "De Veldbloemen" (waar toen nog geen sprake van was). Vervolgens kruiste zij de ganse huidige parking van het rusthuis om dan even zuidelijk te lopen in de richting van Be7 (perceel 101). Het laatste stukje liep dan westelijk van dit wegeltje loodrecht tot Be4 (perceel 102).
- Buiten deze rechtstreekse wegels worden bij de tijdelijke en permanente erfdienstbaarheden voor Be4 ook de wegel genoemd vanaf het centrale kruispunt zuidelijk (perceel 116) tot op de Meerstraat. Dezelfde wegel wordt ook in noordelijke richting (voorbij het centrale kruispunt) vernoemd in de richting van de centrale Hoeve tot aan bunker Be20 (ook een commandobunker) op het weerstandsnest Betsberg.
- De permanente erfdienstbaarheden werden voorzien over hetzelfde traject over een beperktere strook van 2 meter breed en dienden om de bunkerlinie functioneel te maken en te houden.
- Deze grote akte werd getekend op 23 juli 1935 voor de totale prijs van 75.000 Bef.
- In deze akte werd een bijkomende clausule opgenomen zodat deze familie jaarlijks nog een intrest ontving op dit totale bedrag ter grootte van 4.5% (3.375 Bef).
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- Ondanks de hoge ligging van het terrein, had men in deze regio toch zwaar te kampen met wateroverlast en vooral water dat niet voldoende wegtrok maar in de buurt van de bunkers in de grond bleef zitten. Hierdoor ontstonden dus bunkers die aan de binnenkant te maken kregen met wateroverlast. Daarom werd er voor Betsbergbos een aanzienlijke bijkomende akte opgesteld op 10 september 1937 voor een totale prijs van 950 Bef. Er werd in Betsbergebos maar liefst voor in totaal 257 lopende meters drainagebuis ingegraven. Deze drainage werd gemaakt door middel van gresbuizen van 1 meter lang en een diameter van 10 cm. Hiervan waren 70 lopende meter voorzien voor waterproblemen bij het kleine bunkertje Be4. Deze drainage zou gelopen hebben over het perceel 105E maar de exacte lokatie is ook mij op het moment onduidelijk.
- Ook leuk om te vermelden is dat er in de directe omgeving van de bunker, namelijk er juist achter een eerste en op de rand tussen weiland en bos, dicht in de buurt van Be6, een tweede, nog vlot herkenbare schuttersputten terug te vinden zijn. De eerste bevindt zich juist achter de bunker. Mogelijks vormden ze samen een beperkt gangenstelsel tot aan de toegang van de bunker. De tweede schuttersput ligt in feite dichter bij Be6 dan bij Be4. Hij ligt letterlijk op de rand van bos en weiland en kijkt uit op de lager gelegen Be5.
- Het bunkertje had een toegangsput met stijgijzers en is heden ten dage nog altijd volledig afgesloten.
- Gezien het bunkertje voor 80% ingegraven zit in het terrein, zijn er geen sporen te zien van strijd.
- Op basis van de gemiddelde prijzen die terug te vinden zijn op de originele bestekken van bouwproject D en de gemiddelde hoeveelheden zoals teruggevonden bij gelijkaardige bunkers bij de bouwprojecten A en B, zijn er schattingen gemaakt van de prijs van de verschillende bunkers.
- Merkwaardig is dat er voor deze firma 2 offertes bestaan, namelijk een eerste op datum van 11 januari 1935. Dit zou zeker aan de hand van de hierin toegepaste eenheidsprijzen het duurste project op de linie geworden zijn. Op basis van dat bestek zou deze bunker ongeveer 42.236,13 Bef gekost hebben. Allicht is het daarom dat er van dit project een tweede herzien en goedgekeurd bestek bestaat daterend van 3 februari 1935. Volgens dit herziene bestek zou deze bunker nog ongeveer 34.533,84 Bef gekost hebben.
- Bij dit bunkertje dienden er voorlopig geen zaken bijgeteld te worden die nog rechtstreeks door de militaire overheid zouden dienen bekostigd te worden zoals chardomes, koepels,...
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Routebeschrijving om deze bunker te vinden
|
- De meest eenvoudige manier om dit bunkertje te bereiken is dat men via de Meerstraat de privaatwegel naar het rusthuis volgt.
- Ga als u voor het rusthuis staat naar links in de tuin (de kant van de ingang van het rusthuis). Op de linker kant kan men via de tuin en de paadjes een bosje intrekken.
- Het bunkertje ligt volledig in de achterhoek van dit terrein tegen de kant van het terrein van het kasteel van Betsberg. Het heeft uitzicht op de bunkers Be5 en Be6.
|
Voorstudie van het bouwterrein van deze bunker. De bebouwing getekend linksboven is de hoeve, juist naast Betsbergebos op Boonakker. |
|
|
Detail van het terrein horende bij de voorstudie van deze bunker. De bredere wegel iets noordelijk getekend, moet ongeveer de huidige parking van het rusthuis zijn. |
|
|
Algemene onteigeningsschets horende bij het zuidelijke gedeelte van Betsbergebos. De meest linkse bunker is Be3, dan ziet men Be5. Iets meer naar rechts (noordelijkste van 2) is Be4, het kleine terreintje is Be6. Daarna zie je nog van links naar rechts Be7, Be8, Be9, Be10, Be11 en iets hoger langs de steenweg Be16. |
|
|
Detail van deze zuidelijke onteigeningsakte, rechtstreeks betrokken bij Be4. Be4 ligt iets noordelijk van de kleine Be6. Hij stond ook rechtstreeks in verbinding met de zware kanonbunker Be5. Lagerop in de weilanden lag nog Be3 en Be2 (niet meer op schets). Meer oostelijk zie je ook nog Be7.
|
|
|
Voorontwerp van deze bunker. Hetgene al zeker niet klopt met de huidige gebouwde versie van het bunkertje is de toegang. |
|
|
Doorsnede horend bij dit voorontwerp. Bij dit voorontwerp zou het commandobunkertje in zijn geheel verborgen gezeten hebben onder de grond. Uitwendig zou hij het uitzicht hebben gehad van een heuveltje met grond. |
|
|
Terreinschets zoals terug te vinden bij de originele bouwplannen. |
|
|
Basisgrondplan van de bunker zoals hij diende gebouwd te worden. In praktijk dien je vast te stellen dat de knik in de rechter zijkant (zoals hier getekend) niet bestaat. |
|
|
Doorsnede AB horende bij bovenstaand grondplannetje. |
|
|
Doorsnede CD horende bij bovenstaand grondplannetje. |
|
|
Herziene grondplan van dit kleine commandobunkertje. Deze schets zou al vrij goed kunnen kloppen met wat daar heden in het bos nog verborgen zit. |
|
|
Zicht op het praktisch totaal onder het maaiveld verstopte kleine bunkertje Be4. Het ligt totaal verstopt op de kop van een bosje, tegen een weiland waarin dan de grote bunker Be5 en de kleine mitrailleurbunker Be6 te vinden zijn. |
|
|
Achteraanzicht op bunker met voor zich de boomgaard en de kouters met oa Be1, de verdwenen Be2, Be3, Be5 en Be6. Het bunkertje zit dan ook goed verborgen op de kop van het bosje.
|
|
|
Voorkant van de bunker gezien vanaf de rand van de boomgaard ervoor. |
|
|
Zicht op de toegangskuil met nog dichtgemetste toegangsdeur. Ondanks dat het heden een merkwaardige betonnen blok is in het landschap zonder enige betreedbare toegang, blijft het een zeer merkwaardig bunkertje, ook al omdat het volkomen uniek is op de ganse bunkerlinie. |
|
|
|
|
Aan de kant van de toegangsput voor de bunker Be4 (links op de foto), liggen nog de restanten van een schuttersput en mogelijks beperkte loopgraaf. Mogelijks diende deze structuur om de toegang van het bunkertje te beschermen. |
|
|
Dezelfde schuttersput ontdaan van alle grond en bladeren die er in de loop van de jaren zijn ingesukkeld. Er is oppervlakkig over de grond afgegraven tot er werd gestoten op hardere nog niet eerder afgegraven lagen. |
|
|
Op deze foto uit 2013 zie je zeer duidelijk hoe de schuttersput zich situeert tot de bunker Be4 en de rand van het bos. |
|
|
Zicht op de duidelijke restanten van een tweede schuttersput op de rand van het bos, tegen het weiland. Mogelijks bevond zich hier een langere gegraven gang die letterlijk Be4 met Be6 bevond. De kuil ligt ook dichter bij Be6 dan bij Be4. |
|
|
Dit is het zicht dat men vanuit de put moet gehad hebben om de zwaardere kanon-mitrailleurbunker Be5 lagerop het weiland. |
|
|
| |
|
|
.jpg)
.jpg)
